Gedachtenspinsels: de kracht van betekenis

'Het leven wordt voorwaarts geleefd, maar achterwaarts begrepen.'

Een bekende quote van de Deense filosoof Sören Kierkegaard, die ik laatst las en in mijn hoofd blijft rondzingen. Pas achteraf begreep ik waarom..… :-)

Als mens plannen we ons leven maar wat graag vooruit. Vooral Nederlanders zijn er erg goed in. We maken to-do lijstjes, bucketlists, toekomstplannen. Voeren op ons werk groeigesprekken en ontwikkelgesprekken. Ontwerpen visies, budgetten en strategische jaarplanningen. We moeten niet blijven hangen in het verleden maar aan de toekomst werken, wordt ons geleerd. Prima eigenschap hoor om dingen voor elkaar te krijgen. Maar laten we het verleden niet vergeten, daar liggen belangrijke lessen voor de toekomst. Dat blijkt weer extra pijnlijk duidelijk, wanneer ik vanochtend het nieuws aanzet en de gebeurtenissen zie in Oekraïne.

Laatst luisterde ik naar het bekende boek ‘homo sapiens’ van Yuval Noah Harari, over de geschiedenis van de mensheid. Ik hoorde iets interessants, wat hierop aansluit. Dát wat mensen onderscheid van dieren is dat wij mensen in staat zijn betekenis te geven aan de dingen om ons heen. Dat doen wij door middel van taal. Denk maar eens na: de hele wereld om ons heen bestaat uit concepten die alleen bestaan doordat wij er een betekenis aan geven. Geld bijvoorbeeld. Of de economie. Of ons politieke systeem. Geen dier, die dat begrijpt. (Misschien hebben de dieren het beter op een rijtje dan wij, maar dat is een andere discussie.)

Ergens betekenis aan geven, dat blijkt dus iets wezenlijks te zijn voor de mens. In het klein doen wij dat ook in ons eigen leven. We geloven graag dat iets ‘zo had moeten zijn’ of dat ‘dingen met een reden gebeuren.’ Dat dingen zomaar gebeuren en dat ons leven geen enkele zin heeft, dat vinden we geen prettige gedachte. Niet voor niets bestaan er al sinds mensenheugenis religies en zijn mensen vandaag de dag ook op andere manieren op zoek naar zingeving. Nu noemen we dat dat zelfontwikkeling en spiritualiteit. De moderne religies, zeg maar. Bij een grote crisis in ons leven, bijvoorbeeld een burn-out, geven we daar achteraf betekenis aan door dingen in perspectief te zien en rigoureus anders te doen. Als een geliefde overlijdt, dan halen we daar betekenis uit door de mooie momenten te herinneren en koesteren. We vormen zo ons eigen levensverhaal.

Dat achterwaarts begrijpen en vormen van je eigen levensverhaal, is een essentieel (en prachtig) aspect van loopbaancoaching. Het gaat er niet om wélke stap of keuze je maakt. Het gaat erom, hoe die stap of keuze past bij jouw leven. Dát geeft zingeving en voldoening. Een loopbaancoach kan je helpen dit proces te versnellen, te structureren en te ordenen. Door jou die belangrijke vragen te stellen, die iemand anders je niet zo snel stelt, door oefeningen te geven waarin je gedwongen wordt over jouw eigen verhaal na te denken.

Laten we het leven vooral voorwaarts blijven leven, maar de kracht van betekenis geven aan het verleden, niet vergeten.